Trước sự thăng tiến đầy tham vọng tại Hội nghị COP26 và diễn biến sôi động của thị trường tín chỉ carbon, Việt Nam đang chứng kiến một thế kỷ mà tham gia vào thị trường carbon trở thành một cơ hội vô cùng quý giá và hấp dẫn cho các doanh nghiệp trong nước.
Ngày 27/9 vừa qua, tại Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM, ông Lê Anh Hoàng, Giám đốc Công Ty Cổ Phần Khoa Học & Môi Trường Giant Barb đã tham gia Tọa đàm "Thị trường hồi phục và cơ hội mới với các doanh nghiệp Việt Nam." Ông Lê Anh Hoàng đã trình bày về thị trường carbon và cơ hội mà nó đem lại cho doanh nghiệp Việt Nam.
Thị trường carbon và tiềm năng lớn của Việt Nam
Ông Lê Anh Hoàng đã nhấn mạnh rằng thị trường carbon có nguồn gốc từ Nghị định thư Kyoto của Liên Hợp Quốc (1997). Được xây dựng trên nguyên tắc "quyền phát thải," thị trường này cho phép các quốc gia phát thải khí nhà kính mua hoặc bán tín chỉ carbon dựa trên cam kết của họ. Điều này đã dẫn đến xuất hiện của chứng chỉ giảm phát thải khí nhà kính, một tài sản có giá trị trên thị trường quốc tế.
Ông Lê Anh Hoàng, Công Ty Cổ Phần Khoa Học & Môi Trường Giant Barb phát biểu
Hiện nay, thị trường carbon hoạt động trên toàn cầu, chia thành hai loại: thị trường carbon bắt buộc và thị trường carbon tự nguyện. Thị trường carbon bắt buộc được thành lập để thực hiện hóa quy định, luật lệ về giảm phát thải tại các quốc gia. Hiện lớn nhất trong số này là thị trường carbon châu Âu (EU ETS) và thị trường carbon Hoa Kỳ (American Carbon Registry). Còn thị trường carbon tự nguyện được xây dựng dựa trên nhu cầu giảm phát thải phục vụ mục đích riêng của mỗi doanh nghiệp trên thế giới, trong đó, có 03 thị trường carbon tự nguyện, lớn nhất là Gold Standard (GS) và Verified Carbon Standard (VCS). Hiện tại, có 62 dự án của Việt Nam đang tham gia giao dịch trên 02 thị trường này.
Lợi ích cho doanh nghiệp khi tham gia thị trường carbon
Việt Nam và sự chuẩn bị cho thị trường carbon
Việt Nam đã cam kết giảm 9% lượng phát thải khí nhà kính so với kịch bản phát triển thông thường vào năm 2030. Nếu nhận được hỗ trợ tài chính quốc tế, khả năng cắt giảm có thể tăng lên 27%. Việc này thể hiện cam kết của Việt Nam trong việc giảm phát thải và ứng phó với biến đổi khí hậu.
Việt Nam đang hoàn thiện cơ sở pháp lý liên quan đến thị trường carbon, đặc biệt qua Nghị định 06/2022/NĐ-CP, quy định về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozon, mở đầu cho việc thành lập sàn giao dịch tín chỉ carbon. Theo đó, sàn giao dịch tín chỉ carbon dự kiến sẽ khởi động thí điểm vào năm 2025 và chính thức hoạt động vào năm 2028. Năm 2028 cũng là thời điểm mà Việt Nam sẽ kết nối sàn giao dịch tín chỉ carbon với thế giới. Để đảm bảo tính quốc tế và hiệu quả, từ năm 2024, hơn 1.700 doanh nghiệp, trong đó hơn một nửa là doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán, sẽ thực hiện kiểm kê khí nhà kính.
Hệ thống trao đổi tín chỉ carbon của Việt Nam dự kiến sẽ bắt đầu với các đơn vị phát thải lớn khí nhà kính trước khi mở rộng cho các đơn vị phát thải nhỏ hơn.
Tham gia thị trường carbon đem lại nhiều lợi ích quan trọng cho doanh nghiệp Việt Nam. Thị trường carbon sẽ giúp tăng cường khả năng thu hút vốn FDI và cạnh tranh trong xuất khẩu, đặc biệt đối với các thị trường khó tính quan tâm đến bảo vệ môi trường, như Liên minh châu Âu.
Cơ chế "Carbon Border Adjustment Mechanism" (CBAM) sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều ngành, bao gồm nông nghiệp, lâm nghiệp, nhôm, thép, điện năng, phân bón, và hóa chất. Doanh nghiệp thay đổi công nghệ để giảm phát thải sẽ thu hút tài chính với chi phí thấp và nâng tầm giá trị trên thị trường thế giới.
Bà Hoàng Hải Anh, Tổng Thư ký Hiệp hội Kinh doanh Chứng khoán Việt Nam, nhấn mạnh sự liên kết mật thiết giữa thị trường carbon và thị trường chứng khoán. Các doanh nghiệp thay đổi công nghệ để tạo ra quyền phát thải sẽ tăng giá trị trên thị trường chứng khoán và nâng cao hình ảnh của họ. Điều này sẽ làm cho doanh nghiệp của họ trở nên hấp dẫn hơn so với các đối thủ khác.
Việt Nam đã tỏ ra rất tích cực trong việc hội nhập quốc tế và tham gia vào các hoạt động quốc tế quan trọng như Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc. Việt Nam đã đóng góp mạnh mẽ để duy trì an ninh và trật tự khu vực Biển Đông và tuân thủ các quy định quốc tế liên quan đến môi trường và biến đổi khí hậu.
Nếu Việt Nam thiết lập và vận hành thị trường carbon một cách hiệu quả, đất nước này có thể trở thành một mô hình cho các nước đang phát triển. Vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế sẽ tiếp tục được tăng cường.
Kết luận
Tham gia thị trường carbon đã trở thành một cơ hội quan trọng cho doanh nghiệp Việt Nam. Việc chuẩn bị cho thị trường này không chỉ đáp ứng cam kết về bảo vệ môi trường mà còn giúp nâng cao khả năng cạnh tranh của Việt Nam trên thị trường thế giới và thu hút đầu tư nước ngoài. Việt Nam, qua sự tích cực của mình, có thể trở thành một mô hình cho các nước đang phát triển trong việc tham gia vào cuộc chiến chống biến đổi khí hậu và xây dựng một tương lai bền vững.