EU Sửa Đổi CBAM: Hỗ trợ SMEs và tăng cường kiểm soát phát thải

Liên minh châu Âu (EU) vừa phê duyệt những thay đổi mang tính bước ngoặt đối với Cơ chế Điều chỉnh Biên giới Carbon (CBAM) – một công cụ trọng yếu nhằm ngăn rò rỉ carbon từ hàng hóa nhập khẩu. Những cải cách này không chỉ đơn giản hóa quy trình tuân thủ mà còn đưa ra miễn trừ đặc biệt cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs), đồng thời tiếp tục duy trì áp lực mạnh mẽ lên các ngành phát thải cao.

Khung quy định mới – Làn gió đổi mới cho SMEs

Một điểm nhấn trong đợt cải cách là quy định miễn trừ đối với các doanh nghiệp nhập khẩu dưới 50 tấn hàng hóa CBAM mỗi năm. Theo quyết định mới được Nghị viện châu Âu thông qua, các doanh nghiệp này sẽ không phải chịu mức thuế carbon nhập khẩu – một thay đổi được kỳ vọng sẽ giúp hơn 90% doanh nghiệp SME thoát khỏi gánh nặng hành chính.

Mặc dù giảm nhẹ gánh nặng cho số đông doanh nghiệp nhỏ (vốn chiếm tỷ lệ lớn về số lượng nhưng rất ít về tổng lượng phát thải), cơ chế vẫn giữ nguyên khả năng giám sát đến 99% lượng phát thải carbon từ hàng nhập khẩu – đảm bảo mục tiêu khí hậu không bị suy yếu.

Ý nghĩa của chính sách mới: Hài hòa mục tiêu môi trường và thực tế kinh tế

Lợi ích nổi bật

• Giảm gánh nặng tuân thủ: Loại bỏ các yêu cầu khai báo và nộp thuế cho phần lớn SMEs giúp họ tập trung nguồn lực vào hoạt động kinh doanh và đổi mới xanh.

• Tăng tính linh hoạt cho khối doanh nghiệp vừa và nhỏ: Được xem là động lực của nền kinh tế EU, các doanh nghiệp nhỏ nay có thêm không gian để thử nghiệm các giải pháp sản xuất thân thiện với môi trường.

Tác động đến phát thải và thị trường:

• Kích thích thị trường carbon: Những doanh nghiệp thuộc các ngành phát thải cao như thép, xi măng, phân bón, nhôm và hóa chất buộc phải đầu tư vào giảm phát thải.

• Tiếp tục thúc đẩy giảm phát thải: Dù có miễn trừ, EU vẫn kỳ vọng giảm tới 30% lượng phát thải tại các ngành được bao phủ bởi CBAM vào năm 2027 so với mức 2020.

• Tác động chuỗi cung ứng: Các doanh nghiệp toàn cầu buộc phải minh bạch hơn trong chuỗi cung ứng và quản lý phát thải, tạo tiền đề cho một chuẩn mực toàn cầu về kế toán carbon.

Cập nhật các thay đổi bổ sung đáng chú ý trong năm 2025

Lùi thời điểm mua chứng chỉ CBAM: EU dự kiến dời thời gian bắt đầu nộp thuế carbon sang 1/2/2027, tạo thêm dư địa thích nghi cho doanh nghiệp.

Giá carbon mặc định: Từ 2027, EU sẽ áp dụng mức giá mặc định cho những quốc gia chưa cung cấp đủ dữ liệu phát thải – giúp hạn chế gian lận và thúc đẩy minh bạch.

Tăng cường xử phạt: Các trường hợp vi phạm – đặc biệt là hành vi chia nhỏ lô hàng để lách luật – sẽ đối mặt mức phạt gấp 3–5 lần số tiền CBAM phải nộp.

Đơn giản hóa báo cáo: EU tích hợp các hệ thống khai báo CBAM để đồng bộ dữ liệu và giảm rủi ro báo cáo sai.

Triển vọng: CBAM và chiến lược dẫn đầu khí hậu toàn cầu của EU

Những cải cách mới đã đưa CBAM vượt ra khỏi vai trò thuần kỹ thuật, trở thành một trụ cột chiến lược trong chính sách khí hậu và thương mại của Liên minh châu Âu. Cơ chế này thể hiện rõ định hướng kép của EU: vừa hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt là SMEs, trong quá trình chuyển đổi xanh, vừa củng cố vị thế tiên phong của châu Âu trên bản đồ khí hậu toàn cầu.

Trong bối cảnh mục tiêu giảm ít nhất 55% phát thải khí nhà kính vào năm 2030 đang cận kề, CBAM được kỳ vọng sẽ tiếp tục được điều chỉnh để tương thích hơn với các chính sách thương mại và cơ chế thị trường carbon quốc tế.

Ở giai đoạn ngắn hạn, giới hoạch định chính sách sẽ theo dõi chặt chẽ tác động thực tiễn của CBAM đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng như các ngành có cường độ phát thải cao. Về dài hạn, phiên bản cải tiến của CBAM chính là lời tuyên bố rõ ràng của EU về một chiến lược carbon toàn diện – có khả năng mở rộng, minh bạch, và đủ sức dẫn dắt kinh tế khu vực tiến tới mục tiêu trung hòa carbon một cách bền vững.

Source: CarbonCredit