Tóm tắt: Theo những báo cáo từ The Guardian và Follow the Money, trong thời gian gần đây, thị trường các-bon tự nguyện đã đối mặt với biến động đáng kể. Những báo cáo này tập trung vào những vấn đề kỹ thuật liên quan đến tính toán lượng tín chỉ các-bon của các dự án tín chỉ các-bon trên thị trường tự nguyện. Tuy không thể chắc chắn về tính chính xác của những báo cáo này, sự chú ý và giám sát từ dư luận chắc chắn sẽ có tác động đáng kể tới VCM trong tương lai.
REDD+ và Thị trường Các-bon
REDD+ là một hoạt động được thiết lập theo Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (UNFCC) nhằm hướng dẫn các hoạt động giảm phát thải từ mất rừng và suy thoái rừng trong ngành lâm nghiệp. Mục tiêu chính của REDD+ là bảo vệ diện tích rừng khỏi những mối đe dọa phá rừng và đóng vai trò quan trọng trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, để đảm bảo sự bảo vệ của các diện tích rừng này, việc kêu gọi đầu tư kinh phí đáng kể để trang trải chi phí cơ hội từ các hoạt động khác như nông nghiệp hay chăn nuôi là không thể tránh khỏi.
Một trong những phương án để giải quyết vấn đề này là thông qua thị trường các-bon. Thị trường này cho phép các công ty lớn như Shell hoặc Microsoft bù đắp một lượng khí thải mà họ không thể cắt giảm bằng cách mua tín chỉ các-bon được tạo ra từ các hoạt động dự án. Nhờ vào cơ chế này, các diện tích rừng có thể tiếp tục được bảo vệ và hỗ trợ trong việc giảm phát thải khí nhà kính, đồng thời giúp doanh nghiệp đạt được các mục tiêu giảm carbon của họ.
Tuy nhiên, để thị trường các-bon có hiệu quả và minh bạch, cần thiết phải có sự giám sát và kiểm soát chặt chẽ, đảm bảo tính đáng tin cậy và công bằng trong việc đánh giá và ghi nhận lượng tín chỉ các-bon được tạo ra từ các hoạt động REDD+. Điều này đòi hỏi sự hợp tác và cam kết từ các bên liên quan để xây dựng một thị trường các-bon đáng tin cậy và mang tính bền vững, đồng thời hỗ trợ trong việc giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu trên môi trường và xã hội.
VCM và Bảo tồn Rừng: Nhìn từ Thỏa thuận Paris và các Dự án REDD+
Thỏa thuận Paris đã công nhận tầm quan trọng của việc bảo tồn rừng trong việc đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng không. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, chúng ta đã mất đi hơn 100 triệu ha diện tích rừng, gây ra 170 tỷ tấn phát thải khí nhà kính. Hiện nay, VCM đã hỗ trợ 84 dự án REDD+ với khoảng 2 tỷ USD từ tư nhân. Không thể phủ nhận vai trò quan trọng của khu vực tư nhân, cung cấp đến 20% kinh phí toàn cầu để ngăn chặn nạn phá rừng.
Điều đáng chú ý là, việc hỗ trợ các hoạt động bảo tồn rừng thông qua VCM trở nên quan trọng nhưng một vài cơ quan siêu quốc gia chưa sẵn sàng chi trả tiền để bảo vệ rừng bằng nguồn lực của họ. Trong bối cảnh này, các dự án REDD+ trở thành một cách để bảo tồn diện tích rừng và tạo sự cân bằng giữa sự quan tâm của cộng đồng quốc tế và nhu cầu bảo vệ rừng.
Mặc dù gặp phản ứng mạnh từ dư luận gần đây, các dự án REDD+ ít nhất sẽ tiếp tục tồn tại cho đến năm 2030, khi hứa hẹn khoảng 140 quốc gia sẽ đồng lòng chấm dứt nạn phá rừng, như thỏa thuận tại COP26.
Biến động VCM: Câu hỏi về tính chính xác của các dự án REDD+
Vào năm 2023, thị trường các-bon tự nguyện (VCM) đã có một khởi đầu đầy biến động. Vào ngày 18 tháng 1, một bài báo điều tra đã được đăng tải trên các hãng tin uy tín như The Guardian và Die Zeit. Theo đó, các bài báo này tuyên bố có tới 94% lượng tín chỉ các-bon đến từ các hoạt động "Giảm phát thải từ mất rừng và suy thoái rừng" (REDD+) được ban hành theo tiêu chuẩn các-bon được thẩm định (VCS) của Verra không đem lại bất cứ lợi ích nào về khí hậu. Sau đó, vào những ngày cuối tháng 1, một bài báo khác của Follow the Money đã báo cáo về sự không chắc chắn trong tính toán xung quanh một trong các dự án REDD+ lớn nhất được phát triển bởi một trong những nhà phát triển các dự án tín chỉ các-bon lớn nhất thế giới, South Pole.
Cả hai bài báo đều khẳng định các dự án REDD+ sau khi được xem xét đã phóng đại lượng tín chỉ các-bon được ban hành nhiều hơn lượng giảm phát thải thực tế, bởi tốc độ mất rừng mà các thông qua các dự án này sẽ bị ngăn chặn/suy giảm là cao hơn tốc độ mất rừng thực tế (một rủi ro phổ biến của các dự án REDD+ được gọi là 'lạm phát đường cơ sở').
Tổng thể, những báo cáo này đã thu hút sự chú ý đáng kể đối với VCM, và tính chính xác của việc tính toán tín chỉ các-bon đã trở thành trọng tâm chú ý của ngành công nghiệp và các bên liên quan. Các kết quả từ những cuộc điều tra này có thể ảnh hưởng lâu dài đến tính uy tín và sự minh bạch của các dự án bù đắp carbon, dẫn đến sự chú ý gia tăng và yêu cầu kiểm soát chặt chẽ và cơ chế xác nhận nghiêm ngặt hơn trong thị trường các-bon tự nguyện.
Kết luận
Việc triển khai các dự án REDD+ và VCM không hề dễ dàng. Để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả của các dự án REDD+ và VCM, cần có sự cân nhắc và xem xét kỹ lưỡng trong tính toán và đánh giá hiệu quả của chúng. Sự chú ý và giám sát của dư luận cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy của các dự án này. Với sự tham gia và hỗ trợ đúng mức từ cả chính phủ, khu vực tư nhân và cộng đồng quốc tế, REDD+ và VCM hứa hẹn là những công cụ quan trọng trong việc bảo tồn rừng và chống biến đổi khí hậu, góp phần xây dựng một tương lai bền vững cho hành tinh.