Trong cuộc hồi tưởng và suy ngẫm lại sự cố ngày 22/5/2013, ta nhìn thấy những biến cố và hệ quả đã khiến cho hệ thống điện miền Nam gặp khó khăn và chịu thiệt hại, đồng thời khám phá những bài học quý giá và cần suy ngẫm sâu sắc.
Trong năm el nino, khi mực nước thủy điện giảm, và sự gia tăng tỷ trọng điện quang hòa lưới, đã tạo nên một năm đáng nhớ đối với cả các quốc gia phát triển. Trong bối cảnh đó, vào ngày 22/5/2013, một sự cố rã lưới đã xảy ra, và ngày 30/5/2023, thông qua việc đọc biểu đồ công suất trong khi xảy ra cắt điện ở một số vị trí, chúng ta có thể phân tích từ góc nhìn quản trị để đề phòng rủi ro.
Nhìn lại sự cố ngày 22/5/2013:
Thông tin về việc xảy ra sự cố hệ thống điện miền Nam chiều ngày 22/5/2013
Diễn biến:
Trước sự cố
Công suất cao điểm khoảng 21.000 MW
Trào lưu công suất các lộ đường dây trên không (ĐZK) 500kV chuyển từ Bắc vào Nam
Sự cố rã lưới
Phân rã hệ thống điện thuộc Hệ thống điện Quốc gia khu vực Miền Nam xảy ra lúc 14 giờ 19 ngày 22/5/2013.
Sự kiện ban đầu:
Xe cần cẩu trồng cây trong khu vực Thành phố mới Bình Dương chạm vào đường dây 500 kV ở khoảng trụ 1072-1073 gần trạm biến áp 500kV Tân Định
Sự cố ban đầu:
Bảo vệ vượt cấp tác động cắt trạm biến áp 500kV Tân Định và các lộ (ĐZK) 500kV/220kV liên quan.
Triết lý thiết kế bảo vệ:
Cô lập chọn lọc phần tử sự cố.
Tính toán thiết kế giả định một sự cố không ảnh hưởng nhiều (rủi ro được chấp nhận) tới hệ thống (n-1).
Sự cố leo thang:
Mất liên kết hệ thống điện (HTĐ) 500kV Bắc - Nam, gây nhảy tất cả các tổ máy phát điện trong HTĐ miền Nam (gồm 15 nhà máy với 43 tổ máy tổng công suất 7.300 MW)
Hậu quả: HTĐ miền Nam mất điện toàn bộ (khoảng 9.400 MW).
Xử lý: Khôi phục phụ tải HTĐ miền Nam như sau:
- 15h54 ngày 22/5/2013: EVN đã đưa vào vận hành trở lại đường dây 500kV Bắc - Nam và từng bước khôi phục HTĐ miền Nam.
- Đến 18h00 ngày 22/5/2013 khôi phục được 55% phụ tải miền Nam.
- 19h30 ngày 22/5/2013 cung cấp điện trở lại cho toàn bộ Thành phố Hồ Chí Minh và cấp được khoảng 70% phụ tải miền Nam.
- 22h40 ngày 22/5/2013: khôi phục lại toàn bộ phụ tải HTĐ miền Nam.
Đến thời điểm 16h00 ngày 23/5/2013, tổng công suất nguồn điện khu vực phía Nam chưa khôi phục được là 1.100 MW gồm: GT1 Nhà máy điện Phú Mỹ 1, toàn bộ Nhà máy điện Phú Mỹ 3. Hiện nay EVN và các đơn vị liên quan đang nỗ lực xử lý để có thể khôi phục các tổ máy nêu trên trong chiều và tối ngày 23/5/2013. (Thông cáo báo chí EVN về Thông tin sự cố ngày 22/5/2013)
Đọc thông tin ngày 30/5/2023:
Công suất lớn nhất trong ngày: 41936,9 MW (lúc 14h30)
* Sản lượng tiêu thụ trong ngày: 862,2 triệu kWh
* Cơ cấu sản lượng huy động nguồn điện trong ngày:
- Thủy điện: 179,2 triệu kWh
- Nhiệt điện than: 461 triệu kWh
- Tuabin khí (GAS + Dầu DO): 101,9 triệu kWh
- Nhiệt điện dầu: 11,6 triệu kWh
- Điện mặt trời: 77,1 triệu kWh
- Điện gió: 15,3 triệu kWh
- Nhập khẩu điện: 14,2 triệu kWh
- Loại khác: 1,9 triệu kWh
Trào lưu công suất từ Nam ra Bắc:
· ĐZ 500kV Dốc 582 Sỏi – 576 Đà Nẵng: P = 1114MW I = 1264 A
· ĐZ 500kV 578 Pleiku – 571 Dốc Sỏi: P = 925 MW; I = 1219 A
(Báo cáo thông số lúc 12:00 30/5/2023)
· (Nguồn EVN)
Hãy suy ngẫm về điều này: Sau mười năm, công suất cực đại đã tăng gần hai lần, và năng lượng tái tạo đã đóng góp một con số đáng kể, thậm chí lên đến hàng nghìn.
· Việc phải cắt điện trong ngày nắng nóng năm El nino cũng là lựa chọn tình thế để tránh rủi ro lớn hơn;
· Con số ĐMT trong giờ cao điểm trưa (12:00): P = 10.362 MW chắc chắn là xu thế tất yếu đáp ứng dòng điện “Xanh” về GHG;
· Hãy hiểu rõ hơn về hiện tượng này: Trào lưu công suất quay trục là kết quả của một triết lý đầu tư khai thác tiềm năng nhằm tối ưu hóa lợi ích đầu tư. Đã đến thời điểm quan trọng cần đặt vấn đề đầu tư dưới góc nhìn phân tích rủi ro, bao gồm cả khả năng vận hành của hệ thống điện, không chỉ là khả năng truyền tải công suất mà còn đảm bảo ổn định của hệ thống.
· Có thể xem xét việc xây dựng một bản đồ đầu tư toàn diện, đồng bộ cho các nguồn năng lượng, đưa vào tính toán khả năng ổn định của hệ thống. Đồng thời, quan trọng là đưa ra cam kết về thời gian và thỏa thuận giá cả linh hoạt để thu hút đầu tư cho từng dự án. Bằng cách này, ta sẽ có một cơ chế chính xác hơn để đảm bảo lợi ích của tất cả các bên được xem xét một cách công bằng.
Trên hành trình đồng hành với sự phát triển hệ thống điện, chúng ta đã nhìn lại và suy ngẫm về sự cố rã lưới và đọc biểu đồ công suất. Qua đó, nhận ra tầm quan trọng của quản trị và phòng ngừa rủi ro. Để đạt được sự ổn định, cần xây dựng một bản đồ đầu tư đồng bộ, tính đến khả năng ổn định hệ thống, cam kết về thời gian và giá cả. Bằng việc tăng cường năng lượng tái tạo và khai thác tiềm năng công suất quay trục, chúng ta có thể phát triển hệ thống điện hiệu quả, đảm bảo lợi ích của tất cả các bên liên quan. Hãy cùng nhau hướng tới một hệ thống điện bền vững, góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước.